راهی برای پیش بینی ابتلای زنان به سرطان سینه - پزشکی مدرن

مطالعه یک تیم تحقیقاتی ایرانی که در نشریه Experimental and Molecular Pathology انتشارات الزویر، منتشر شده است، نقش دو ژن از ژن های دخیل در ایجاد سرطان پستان را تشریح کرد.

دکتر محمد طاهری با اشاره به اهمیت سرطان پستان به عنوان یکی از شایع ترین سرطان ها در ایران و جهان، گفت: این سرطان شایع ترین سرطان در میان زنان است و در بین کل سرطان ها رتبه سوم را دارد. به دلیل افزایش شیوع این بیماری، یافتن عوامل مهم به وجود آمدن آن، اهمیت بسیاری دارد.

پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، عوامل ژنتیکی را یکی از عوامل مهم در سبب شناسی این بیماری عنوان نمود و اضافه کرد: باید توجه داشت که عوامل ژنتیکی و عوامل وراثتی با یکدیگر متفاوت هستند.

عوامل وراثتی عواملی اند که از نسل قبل به نسل بعد منتقل می شوند، ولی عوامل ژنتیکی آن هایی هستند که در به وجود آمدن آن ها ژن ها دخیل اند؛ ولی لزوما به این صورت نیست که از یک نسل به نسل دیگر انتقال پیدا کنند.

وی ادامه داد: یکی از عوامل ژنتیکی که در بروز سرطان ها نقش دارد، آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده سلول است. در افراد مبتلا به سرطان، جهت مرگ برنامه ریزی شده سلول دچار اختلال می شود و به همین خاطر سلول هایی که رشد نامنظم دارند و یا دچار مشکل هستند، نمی توانند حذف شوند و به تکثیر خود ادامه داده و ایجاد تومور می کنند.

این محقق که اخیرا به همراه یک تیم تحقیقاتی، مقاله ای در مورد برخی ژن های دخیل در سرطان پستان در نشریه Experimental and Molecular Pathology انتشارات الزویر منتشر کرده است، در مورد این مقاله گفت: در این مطالعه میزان بیان دو ژن در بافت سرطانی و بافت غیر سرطانی بیماران مبتلا به سرطان پستان آنالیز شده است.

وی ادامه داد: 99 درصد ژنوم ما، هیچ پروتئینی را کد نمی کند و در گذشته عنوان می شد که این بخش ها DNA های اضافه هستند. ولی پس از این که امکان خواندن کل توالی ژن های انسان فراهم شد، مشخص شد که این 99 درصد در ایجاد عوامل تنظیمی نقش دارند و به آن ها بخش non coding (غیر کد کننده) گفته شد.

یعنی قسمتی که رونویسی می شود، ولی به پروتیئن تبدیل نمی شود و می تواند میزان بیان ژن های کد کننده (Coding) یک پروتئین را مشخص کند.

این پژوهشگر در مورد مطالعه اجرا شده، عنوان نمود: در این تحقیق ژن های GAS6 و GAS6-AS1 آنالیز شده است. این ژن ها در جهت آپوپتوز نقش مهمی دارند. ژن GAS6 یک ژن کد کننده پروتئین است، ولی ژن GAS6-AS1 نقش تنظیمی برای GAS6 دارد.

وی در مورد نتایج این مطالعه گفت: یافته های این تحقیق هم راستا با اهداف ما بود و مشخص شد که در حقیقت در بافت های سرطانی ژن GAS6 افزایش بیان و ژن GAS6/AS کاهش بیان معناداری نشان می دهد.

طاهری ادامه داد: آنالیز های بیشتر برای مشخص یک نشانگر زیستی یا بیومارکر نشان داد که ترکیب این دو ژن می تواند به عنوان یک بیومارکر تشخیصی در آینده استفاده شود و با انجام مطالعات بیشتر می توان با آنالیز میزان بیان این ژن ها، سرطان پستان را تشخیص داد.

دانش آموخته دکترای تخصصی ژنتیک پزشکی در مورد کاربرد های بیشتر و آینده این مطالعه گفت: این پژوهش قسمتی از یک مطالعه گسترده شبکه ژنی است. در آینده کل مطالعات ژنتیکی اجرا شده در مورد ژن های دخیل در سرطان پستان به شبکه عصبی مصنوعی داده می شود. این شبکه قابلیت یادگیری دارد و می تواند با یک درصد خطای مشخصی تشخیص دهد که چه افرادی مستعد ابتلا به سرطان پستان هستند.

وی تشریح کرد: برای مثال یک فرد که مادر مبتلا به سرطان پستان داشته است، می خواهد بداند در آینده مبتلا به این سرطان می شود یا نه؟ از آن فرد نمونه خون گرفته می شود و بیان حدود 90 ژن دخیل را در سرطان پستان مورد سنجش قرار می گیرد.

نتایج به دست آمده از آن به شبکه عصبی مصنوعی داده می شود و این شبکه پیش بینی می کند که فرد با احتمال 90 درصد مستعد سرطان پستان است و یا این احتمال پنج درصد است و جای نگرانی نیست. هدف این مطالعه این است که در نهایت بتوانیم به شبکه ژنی دست پیدا کنیم و با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و هوش مصنوعی، احتمال ابتلا به سرطان پستان را آنالیز کنیم.

منبع: فرادید