شهر رشت، شهر خلاق خوراک شناسی و یونسکو؟! - پزشکی مدرن

گرچه صحت این امر جای بحث دارد اما شاید ویژگی بهره مند بودن از انواع خوراکها و چاشنی های خوش طعم موجب راه یافتن رشت به قلب بسیاری از افراد و انتخاب این کلانشهر بعنوان شهر خلاق خوراکی ها شد.

به گزارش ایرنا، 20 آذر سال 94 شهر رشت، بطور رسمی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی انتخاب و در لیست شبکه شهرهای خلاق یونسکو، ثبت شد.

یونسکو بهره برداری از منابع محلی، به ویژه گونه های مختلف ماهی و محصولات فصل ، غذا بعنوان عاملی برای حفاظت و ترویج میراث فرهنگی ، دنبال کردن روشهای پخت قدیمی و استفاده از ظروف و روش های پخت و پز منحصر به فرد را از جمله عوامل انتخاب شهر رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها مطرح کرد.

**خوراکهای گیلان و ظرفیت بالا برای معرفی

غذا می تواند موجب ایجاد احساس دوستی و تقویت ارتباط بین فرهنگی و بین نسل ها و عامل کلیدی برای توسعه پایدار شهری و روستایی و رفاه مالی باشد، به علاوه شهر خلاق خوراکی ها ضامنی برای حمایت از کشاورزی منطقه است .

سید مرتضی رحیمی مقدم سرآشپز نمونه گیلانی در مصاحبه با ایرنا ، شرایط جغرافیایی استان و بهره مندی از انواع سبزیجات ، ماهی ، طیور و دام در کنار ذوق و هنر بانوان کدبانوی گیلانی و ارتباطات تاریخی گیلان با خارج از کشور را در انتخاب این شهر بعنوان شهر خلاق خوراکی ها موثر می داند .

وی که حدود 25 سال است به صورت حرفه ای به کار آشپزی مشغول است می گوید : تنوع غذایی گیلان بر اساس بعضی نوشته ها بر اساس کتاب سفره گیلانی بین 210 تا 250 خوراک است .

رحیمی از ماهی ملاته ، کولی غورابیج، چغرتمه ، کاله کباب ، کپور آبه ، باقلا قاتق ، میرزا قاسمی ، ترش تره ، سیرقلیه ، کباب ترش، اناربیج ، واویشکا ، شش انداز، ترش آش ، گمج کباب، موتنجن، دبیجا و ماهی فیبیج بعنوان بعضی غذاهای بومی گیلان یاد و اعلام کرد ما در گیلان فقط 12 نوع فسنجان داریم .

به اعتقاد این سرآشپز ماهر و نمونه یکی از رستورانهای پرآوازه رشت ، کمتر جایی در ایران تنوع چاشنی های گیلان را دارد.

رحیمی خاطرنشان می نماید علاوه بر تازگی تنوع طعم خوش خوراکها حضور نام غذاها در کتابهای جهانگردان و شاعران و نویسندگان بومی مثل اسماعیل فخرایی ، شیون فومنی عقبه فرهنگی برای کسب لقب شهر خلاق خوراکی ها شد.

وی که در جشنواره راه ابریشم آستارا-روسیه بعنوان سرآشپز ایرانی حضور داشته معتقد است غذاهای گیلان ظرفیت فراوانی برای معرفی دارند.

رحیمی می گوید هشت نفر از سرآشپزهای نمونه گیلان برای سفر به هند و شرکت در جشواره غذا انتخاب شدند اما خبری از اعزام نشد بعلاوه برای شرکت در جشنواره خوراک برزیل تنها چهار روز مانده به برگزاری جشنواره از طرف شهرداری نامه ای دریافت کردیم که در آن فرصت محدود به هیچوجه امکان دریافت ویزا و مقدمات سفر نبود.

**متولی تعیین و مسئول

مهرداد میررازقی مدیر یکی از رستورانهای به نام شهر رشت در این باره گفت : شهرخلاق خوراکی ها متولی تعیینی ندارد و فرد تعیینی مسئولیت پشتیبانی از این مساله را به عهده نمی گیرد.

وی معتقد است متولی حفظ برند شهر خلاق خوراکی ها باید معاونت جهانگردی میراث باشد و نباید به افتخارش فکر کند بلکه باید به کسب منفعت شهر و استان از این امر بیاندیشد.

میررازقی با بیان این که تعامل دو طرفه بین شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی و جهانگردی نیست متذکر شد: برای حفظ برند رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها باید این دو سازمان به صورت مشترک روی این قضیه کار نمایند.

میررازقی گفت : با توجه به انتخاب رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها و جهانگردپذیر بودن شهر باید رشته آشپزی در دانشگاهی در گیلان ایجاد گردد و با همکاری رستوران داران خوش ایده و مطرح روی برند سازی کار گردد.

**نتایج کسب عنوان شهر خلاق خوراکی ها

اما آیا برند شدن رشت به عنوان شهر خلاق خوراکی ها برای این شهر سودی در بر داشته و علاوه بر شکم جهانگردان ، ارزشی برای شهر و اقتصاد شهر آفریده است.

دکتر روشن بابایی استاد دانشگاه و رییس کمیته علمی ثبت شهر خلاق خوراک شناسی رشت بر این باور است که با وجود گذشت بیش از 2 سال از فرصت چهار ساله، رشت نتوانسته است شاخص مناسبی از شهر خلاق خوراک شناسی را در حوزه های مختلف کسب کند.

به گفته وی شهرهای خلاق خوراک شناسی هر چهار سال یک بار از سوی سازمان جهانی یونسکو ارزیابی می شوند . در ارزیابی ِاول، موقعیت فعلی هر شهر خلاق، نسبت به چهار سال قبل ، سنجیده می گردد و اگر شهری نتواند در این بازه زمانی، پیشرفت موثری در زمینه اجرای راهبردهای یونسکو داشته باشد، از لیست این مجموعه حذف خواهد شد.

اما چگونه می گردد شهر خلاق خوراکی ها را بعنوان یک برند برای شهر خلاق خوراکی ها حفظ کرد.

**زیرساخت احتیاج اصلی

وحید زارعی مدرس و مشاور مدیریت کسب و کار معتقد است اگر هدف ما جذب جهانگرد به وسیله غذا است ابتدا باید زیرساختهای لازم برای جهانگردی نظیر جاده ، راه اهن، پروازهای مستمر به مراکز استانها، اقامتگاه های مناسب و خاتمه رستورانهای خوب داشته باشیم .

وی در مصاحبه با ایرنا با بیان این که هدف از برندسازی مشهور شدن خشک و خالی و بدون فایده نیست اضافه کرد: بعد از معرفی خوراک باید بدنبال ارزش آفرینی و کسب ارزش اضافه کرده باشیم .

به اعتقاد وی قبل از اینکه در خصوص برندسازی صحبت کنیم باید تعیین کنیم که هدف ما از برندسازی چیست و در مرحله دیگر این برندسازی قرار است چه ارزشی برای ما ایجاد کند.

این کارشناس ادامه داد: در حوزه جهانگردی افزایش ورودی جهانگردان در مرحله نخست، افزایش مدت اقامت در گام بعد و افزایش عایدی حاصل از اقامت در وهله بعد می تواند هدف برندسازی باشد.

**لزوم ایجاد تحول در صنعت جهانگردی

دکتر شیدا مهنام نماینده ایران در کمیسیون علوم اجتماعی یونسکو هنگام معرفی شهر رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها گفته بود : نکته ای که از این پس مهم است و همه شهفرایندان باید واقعا به آن توجه داشته باشند، فرصتی است که در اختیار این شهر قرار گرفته است. چون نام رشت از این پس در سایت یونسکو قرار می گیرد و افزایش اطلاعات پیرامون رشت، قطعاً می تواند در صنعت توریسم شهر یک تحول به حساب بیاید و ما می توانیم ظرفیت هایمان در بخش های دیگر را هم در کنار این بخش قرار دهیم.

اما آیا ما بعد از گذشت چند سال از انتخاب رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها به این اهداف دست پیدا کرده ایم؟ یا آیا به میزان ظرفیت های بالقوه این عنوان توانسته ایم از آن بهره مند شویم؟

به اعتقاد زارعی پاسخ را می توانیم در شرایط جهانگردی در عید سال جاری جستجو کنیم.

گیلان پس از استان مازندران دومین استان در جذب جهانگرد بوده اما آنچه در نتایج می بینیم فواید این ورود جهانگرد به شکل معنی داری بیش از هزینه های تحمیلی به استان نبوده و عملا منافع و ارزش آفرینی این ورود جهانگرد به استان باز نگشته است.

**چگونگی برندسازی شهر خلاق

طبیعت فوق العاده گیلان و موقعیت استان باعث شده از نظر مواد اولیه ، منابع آبی و محصولات کشاورزی و دامی و حتی دریایی در شرایط مناسبی قرار داشته باشیم.

زارعی معتقد است : توسعه رستورانهای با کیفیت مبتنی بر فرهنگ بومی، نظارت بر مواد غذایی ارایه شده در این رستوران ها مبتنی بر اصالت و هویت آن خوراک و نگاه دقیق به ارتقای کیفی به جای توسعه کمی شروط اولیه برندسازی خواهند بود.

هدف گذاری ، ایجاد زیر ساخت های مورد احتیاج، ارزش آفرینی قبل از آغاز مرحله معرفی و تبلیغات و افزایش جهانگرد، تعیین کردن سازمانهای متولی حوزه برندسازی و تفکیک و تقسیم وظایف در راستای اهداف ، نظارت مستمر بر فرآیند اجرایی برندسازی از جمله نظارت بر شاخصه های کیفی خدمات ارایه شده در حوزه جهانگردی استان از دیگر عوامل لازم برای حفظ برند شهر خلاق خوراکی ها برای رشت است.

به اعتقاد این کارشناس اگر این موارد به عنوان سرفصل های کاری بحث برندسازی نهادینه گردد سپس می توان به توسعه برند شهری و مقصد گرشکری به عنوان یک محصول ارزش آفرین امیدوار بود.

به اعتقاد وی اگر بتوانیم از این مرحله عبور کنیم در این صورت برنامه ریزی برای جشنواره های استانی و خارج استانی و احیای یک دبیرخانه دایمی و برنامه ریزی برای برندسازی نمادها و خوراک ها می تواند در این راستا راهگشا باشد.

این کارشناس ابراز امیدواری کرد: مسئولان ذیربط با نگاه علمی به این حوزه و هم افزایی بین سازمانهای مرتبط بتوانند در آینده بهتر از آنچه تا به امروز رخ داده استان را از مزایای این حوزه بهره مند سازند.

**انتظارات از رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها

یونسکو ، ایجاد موزه غذاهای محلی برای حفظ و ارتقاء محصولات محلی و دستور العمل های محلی پخت، از جمله فرهنگ مواد غذایی بومی گیلان ، حمایت از تحقیق و توسعه در خصوص غذا و تغذیه به وسیله شبکه دانشگاهی و مراکز پژوهشی؛ توانمند سازی زنان و گروه های آسیب پذیر و افراد در حوزه فرهنگ، امور اجتماعی و مالی با افزایش فرصتهای آموزشی و شغلی در این زمینه و همکاری با دیگر شهرهای خلاقانه غذا با تبادل دانش و تجربیات و انجام اقدامات مشترک را از جمله انتظارات از شهر رشت بعنوان شهر خلاق خوراکی ها می داند .

مواردی که در حدود دو سال و نیم از انتخاب این شهر هنوز به بار ننشسته است .

حال باید دید حدود یک میلیارد تومان اعتباری که برای اجرای برنامه ها و فعالیت های مرتبط با حوزه شهر خلاق خوراک شناسی در بودجه سال جاری شهرداری رشت اختصاص یافته است متولیان چه اقدام مثبتی در این زمینه انجام خواهند داد.

هنر گیلانیان در طبخ و فرآوری خوراک های خوش رنگ و خوش طعم موقعیت بی نظیری را نصیب این استان کرده است. اما اگر توجه نکنیم که هدف برندسازی شهر خوراک صرفا ارایه یک وعده غذا به جهانگرد نیست عملا در مرحله ارزش آفرینی دچار شکست خواهیم شد.

رشت حدود 700 هزار نفر جمعیت ثابت دارد که به طور میانه ، این تعداد در طول روز به بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر می رسد.

بنابر این اگر برندسازی نتواند ارزش آفرینی کند ، عنوان زیبا و پر افتخار شهر خلاق خوراکی ها نه تنها سودی برای شهر رشت به همراه نخواهد داشت بلکه عملا انجام فرایند برندسازی هزینه ای را به شهر تحمیل خواهد نمود.

منبع : ایرنا