چه کنیم تا فاجعه بم تکرار نشود؟ - پزشکی مدرن

به گزارش خبرنگاران، فریبرز ناطقی الهی بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و استاد پژوهشکده مهندسی سازه در سالروز وقوع زلزله بم در مورد اقدامات اساسی برای جلوگیری از تکرار چنین فجایع انسانی گفت: زلزله بم در تاریخ زلزله های ایران یکی از زلزله های خاص بود که رخ داد، برای اولین بار بود که زلزله ای در محدوده شهر های بزرگ با تعداد جمعیت بالا یعنی 100 هزار نفر رخ می داد.

وی ادامه داد: نکته تامل برانگیز این بود که ما در حدود دو سوم از جمعیت شهر را به واسطه ویرانی ها از دست دادیم.

ناطقی گفت: زلزله بم، زلزله بسیار خاصی بود که درس بزرگی برای دولتمردان و مسولین به همراه داشت، در این محدوده ما دو اتفاق خاص داشتیم چرا که گسل درست زیر شهر و نزدیک شهر قرار داشت و تلفات انسانی زیادی بدین واسطه ایجاد شد.

وی گفت: نکته قابل توجه دیگر این بود که اگر زلزله های بزرگ در محدوده شهر ها رخ دهد و در جا هایی که سکونت های انسانی بسیاری وجود دارد همانند بیشتر شهر های بزرگ کشور، چه اتفاقی ممکن است بیفتد و تجربه ما این بود که شاید دو سوم شهر نابود گردد و از بین رود.

وی گفت: پس امر قابل توجه اینکه ساخت و ساز های ما قدیمی هستند و فاقد سیستم مقابله با زلزله می باشند، با توجه به همین ضعف ها و آسیب پذیری ها توجه کنیم که همین سناریو که برای شهر تهران و تبریز و سایر شهر های بزرگ نیز احتمال دارد، چه فجایعی را رقم خواهد زد.

وی گفت: عموم ساختمان هایی که در این شهر های بزرگ وجود دارد ساختمان های قدیمی است اگرچه درصد بسیار پایینی از آن بازسازی و اصلاح شده است، اما این در مقایسه با سازه های موجود این شهر ها عددی نیست. یعنی ما می توانیم هنوز هم فرض کنیم که بیشتر ساختمان های ما بیش از 70 درصد آن آسیب پذیر هستند.

ناطقی گفت: آسیب پذیر بودن به این معنی نیست که با خاک یکسان خواهد شد، اما دچار آسیب های جدی خواهد شد که تبعات و پیامد های بسیار سختی خواهد داشت.

وی در این باره گفت: در صورت وقوع چنین زمین لرزه ای در محیط های شهری با کوچه های تنگ و منطقه ها پر تراکم. تردد در داخل این محدوده ها سخت شده و امداد و نجات نیز حاد و غیر ممکن خواهد شد.

وی گفت: از این رو افراد واجد آسیب های جدی و یا حتی اجسادی خواهیم داشت که نقل و انتقال آن ها مشکل خواهد شد.

ناطقی گفت: از طرف دیگر مطالعات ما نشان داده که برای شهر تهران 76 درصد از بیمارستان های شهر در شوک های اول حاصل از زلزله آسیب خواهند دید این نیز معضلات را دو چندان خواهد نمود ابتدا اینکه امدادرسانی مشکل است و دیگری که مراکز امداد و درمان ما خود چاره آسیب هستند.

وی با انتقاد از عدم اهتمام به این امر در سال های گذشته گفت: سال های قبل باید اقداماتی انجام می گرفت یعنی در حدود 30 سال قبل، از زلزله رودبار و منجیل ما باید فعالیت های خود را آغاز می کردیم همانگونه که مکزیک در همان حوالی پس از زلزله بسیار بزرگ خود آغاز به انجام اقداماتی کرد که در زلزله اخیر این کشور ما مشاهده کردیم که صدمات محدودی را تجربه کردند، ما زلزله رودبار و منجیل را تجربه کردیم و پس از آن هم زلزله بم، اما اقدام خاصی انجام نداده ایم.

ناطقی اظهار کرد: اگرچه سخن گفتن و بازگشت به گذشته دردی را دوا نمی کند، اما مسئولین شهری مثل شهرداران، وزارت کشور، استانداری ها باید به فکر این باشد که برنامه های مدیریت بحران که شامل برنامه های قبل از رخداد زلزله و بعد از اتفاق افتاده آن هست را در برنامه های خود بگنجانند و از آنجایی که این مستلزم هزینه است حتماً در بودجه ها برای دستگاه ها در امر مستحکم سازی سازه ها قرار دهند.

وی در این باره گفت: یک نکته حیاتی و اساسی این که حدود 15 سال قبل این فرایند آغاز شد، اما اتفاقی که افتاد این بود که این بودجه ها آنچنان که باید صرف این مهم نشد، در آموزش و پرورش در وزارت بهداشت بودجه هایی که در امر نوسازی تخصیص یافته بود در جا هایی هزینه شد که نتایج مثبتی از آن نگرفتیم.

ناطقی گفت: اگر در سطح کشور یک کمیته بسیار مجرب برای نظارت بر این برنامه ها تشکیل گردد و تمام این برنامه ها از فیلتر های لازم رد گردد که خدایی نکرده اتفاق های سابق نیفتد بسیار مفید است و ما می توانیم در بیست ساله آینده شهر های ایمن تری به نسبت امروز داشته باشیم.

وی با هشدار نسبت به اینکه انتظاری که در پهنه ایران بزرگ برای زلزله است خیلی مخرب است، گفت: در شهر های بزرگ مقل تهران، تبریز، کرمان، شیراز، بندرعباس و به تازگی کردستان و بعلاوه منطقه های از کرمانشاه پهنه خطرناکی داریم و اگر هیچ اقدامی نکنیم و انتظار این را داشته باشیم که زلزله ای رخ دهد و پس از آن برای امداد و نجات اقدام کنیم ممکن است در بعضی جا ها جواب دهد، اما در شهر های بزرگ فاجعه بزرگ را شاهد خواهیم بود.

وی در مورد نقش آموزش های همگانی برای پیشگیری از فجایع پس از زلزله گفت: آموزش یک نقش کلیدی دارد این آموزش باید در 3 قسمت اتفاق بیفتد ابتدا آموزش مدیران که مدیران ما متاسفانه مطلعی لازم را در مورد اینکه زلزله چیست و طبیعت آن و تبعات آن چگونه است را نمی داند، توصیه جدی من این است که تمامی ارگان های دولتی دوره هایی را برای آموزش مدیران خود اختصاص دهند.

وی ادامه داد: قسمت بعدی آموزش های تخصصی است، آموزش های تخصصی برای افراد و مهندسان به وسیله نظام مهندسی و شهرداری ها و به وسیله دانشگاه ها و افرادی که در آن حوزه ها فعالیت دارند به صورت مستمر گذاشته.

وی قسم سوم را آموزش عمومی و یا همگانی دانست و گفت:در این آموزش ها با توسل به تشکل های مردمی برای انتقال یافته هایی که در امر بحران ها و خود امدادی موجود است باید اطلاعاتی در این خصوص انتقال داده گردد از این رو صدا و سیما رادیو و سایر رسانه های مجازی با استفاده از ظرفیت خود باید مردم را مطلع کنند که پیش از بحران، زمان بحران و پس از بحران باید چه نوع خود امدادی هایی را انجام دهند که در این زمینه تنها آموزش های دقیق و مستمر می تواند اثر گذار باشد.

منبع:مقدار