10 حقیقت خارق العاده دربارۀ ماه - پزشکی مدرن

به گزارش خبرنگاران به نقل از فرادید، اما فراتر از این نگاه شاعرانه، آیا حقایقی علمی دربارۀ این همسایۀ قدیمی وجود دارد که هنوز از آن ها بی اطلاع باشیم؟ رابرت ماسی، معاون مدیر اجرایی انجمن سلطنتی نجوم انگلستان، در خصوص خارق العاده ترین اسرار ماه به ما می گوید.

1. ماه درنتیجه یک برخورد انفجاری به وجود آمد

رابرت ماسی می گوید: ایدۀ غالب آن است که ماه بر اثر یک برخوردِ خشن بینِ زمینِ اولیه ـ زمین در مراحل اولیه آن که خیلی بزرگ تر از زمین فعلی بوده است ـ و یک شیء به اندازه مریخ (که نام تئا را روی آن گذاشته اند) به وجود آمده است. ضایعاتِ ناشی از انفجار به فضا پرتاب شدند و بعد به هم پیوستند و ماه را تشکیل دادند.

تحقیقات مدرن تأیید می نمایند که ماه از موادی تشکیل شده که پوسته زمین اولیه را تشکیل داده بودند. اعتقاد بر این است که این تصادف با عنوانِ فرضیۀ برخورد بزرگ، در حدود 4.5 میلیارد سال قبل رخ داده و 100 میلیون برابر بزرگ تر از انفجاری بوده که منجر به محو شدنِ دایناسور ها از روی زمین شده است.

2. ماه قبلاً خیلی بزرگ تر به نظر می رسید

ماسی می گوید: ماه در شروع 10 برابر به زمین نزدیک تر بود. تصور کنید به آسمان شب نگاه کنید و ماهی که 10 برابر بزرگ تر است را ببینید. شبیه سازی های کامپیوتری نشان می دهند که ماه احتمالاً 12 تا 19 برابر به زمین نزدیک تر بوده و در فاصله 20000 تا 30000 کیلومتری زمین قرار داشته که در مقایسه با فاصله 384000 کیلومتری فعلی، بسیار کم تر بوده است؛ و جالب است که هنوز هم دارد از زمین دور می شود. ماسی می گوید: به علتِ انتقال انرژیِ حاصل از چرخش و برآمدگی های جزر و مدیِ زمین، ماه هر سال 3.78 سانتی متر از زمین دورتر می شود. این سرعت تقریباً همان اندازه ای است که ناخن های شما رشد می نمایند.

3. خاک ماه بوی باروت می دهد

ماسی می گوید: گرد و خاکِ زیادی روی سطح ماه وجود دارد و فضانوردانِ سفینۀ آپولو وقتی وارد اتاقک سفینه خود شدند دریافتند که لباس های شان غرق در این گرد و خاک است. یکی از فضانوردان در مأموریت آپولو 17 بوی گرد و خاک ماه را به بوی باروت تشبیه نموده است.

گرد و غبار ماه باعث شده بود که بعضی فضانوردان دچارِ چیزی شبیه به تبِ یونجه قمری بشوند. سرفه و گرفتگیِ بینی چند روزی طول کشید تا رفع شود. ماسی می افزاید: خبر خوب این است که در ماه بادی نمی وزد که گرد و غبار را پخش کند.

4. دمای سطحِ ماه به نقطه جوش می رسد

ماسی شرح می دهد: از آنجایی که ماه جوِ محافظ ندارد، سطحِ آن دما های شدید را تجربه می نماید که از هوای به شدت سرد در دورترین سمتِ شب تا دمای بالای نقطه جوش در سمتِ آفتابی متغیر است. برطبق ناسا، دمای ماه می تواند از 123 درجه سلسیوس تا منفی 233 درجه سلسیوس متغیر باشد. این یعنی دمای سطح ماه در طول روز 107 درجه سلسیوس و در شب ها منفی 153 درجه سلسیوس است.

5. چاله های ماه می توانند راز تاریخ فضا را بگشایند

ماه در غیابِ جو، در مقابلِ شهاب سنگ ها ایمنی ندارد، برای همین مملو از چاله است که به ما یاری می نمایند تاریخ طبیعی منظومه شمسی مان را کشف کنیم. در حدود 190 دهانه برخوردی روی زمین شناسایی شده اند که بسیاری از آن ها با آب و پوشش گیاهی پوشیده شده اند، اما روی کره ماه میلیون ها دهانه وجود دارد که 5000 عدد از آن ها قطری بیش تر از 20 کیلومتر دارند. چون سطحِ ماه خاموش است و ماه، در مقایسه با زمین، نیرو های زمین شناسیِ کم تری (مثلِ آتش فشان یا فرسایش) را تجربه می نماید، شواهدِ بکر از سازند ها و آتش فشان ها را به خوبی حفظ می نماید. این از ماه یک آزمایشگاه یا آرشیو عالی می سازد که به ما یاری می نماید درباره منظومه شمسی بیش تر بدانیم.

6. همواره فقط یک سمتِ ماه را می بینید

درست مثلِ زمین، ماه هم دور محور خودش می چرخد، اما از آنجایی که این چرخش در حدود 27 روز طول می کشد ـ تقریباً همان 27.32 روزی که طول می کشد تا به دور زمین بچرخد ـ شما فقط همواره یک سمتِ ماه را می بینید. ماسی می گوید: این پدیده قفلِ کِشَندی نام دارد و معنایش این است که سمتِ دیگرِ ماه قبل از عصرِ فضا از دیده ها پنهان بوده است.

درحالیکه سمتِ نزدیک ما ماریایِ قمری دارد ـ دشت های بزرگ و تاریکی که اغلب حوضچه های برخوردی را می پوشانند ـ آن روی ماه که از ما دور است، چاله ها و ناهمواری های بیش تری دارد، پوسته آن ضخیم تر است و شواهدِ کم تری از فعالیتِ آتش فشانی در آن مشهود است.

7. ماه باعثِ ایجادِ برآمدگی های جزر و مدی می شود

به زبان ساده، جزر و مد روی زمین نتیجه برآمدگی هایی در درون آب ها است که به واسطه نیرو های گرانشیِ ماه ایجاد می شود. اساساً آن روی ماه که به سمتِ زمین قرار گرفته است، آب را به سمتِ بالا می کشد، اما در سمتِ دیگر، به علتِ ضعیف تر بودنِ نیروی گرانشی، برآمدگی های آب به جهتِ مخالف برجسته می شود.

با چرخشِ زمین این برآمدگی ها در سراسر اقیانوس ها می چرخند و باعث می شوند که جزر و مد در سراسر کره زمین اتفاق بیفتد. مارسی می گوید: از آنجایی که جز و مد تحتِ تأثیر گرانش خورشید هم رخ می دهد، حتی در غیابِ ماه هم جزر و مد وجود دارد، اما کوچک تر خواهد بود.

8. دانشمندان آب-ماه کشف نموده اند

مأموریت چاندریان 1 هند در نزیکی قطب های ماه آب کشف کرد و ناسا هم در خاک ماه آب کشف نموده است. این آب زیاد نیست ـ از هر یک مترمکعب خاک ممکن است یک لیتر آب استخراج کنید؛ اما همین اندازه کم هم احتمال اینکه روزی پایگاهی در ماه ساخته شود را تقویت می نماید.

9. ماه گرفتگی کریستوف کلمب را نجات داد

لوح آسمان نِبرا، شیئی باستانی از جنس برنز که قدمت آن به 1600 قبل ازمیلاد برمی شود و در آلمان کشف شد، نخستین نقشه شناخته شدۀ بشری است که روی آن تصویری از ماه نقش بسته است و یادآور آن است که ماه تا چه اندازه بر تاریخ بشر اثر داشته است. ماسی می افزاید: این ماه بود که کریستوف کلمبِ کاشف را از گرسنگی نجات داد.

کلمب بعد از مراجعه به سالنامه اش از ماه گرفتگی 29 فوریه سال 1504 استفاده کرد تا قبیله سرخ پوستان بومی جزیره جاماییکا، به نامِ آراواک، را بترساند تا به او و خدمه اش غذا بدهند. بنا به گفته های پسرش، فردیناند، مردمِ آراواک با مشاهده ماه گرفتی با وحشت و فریاد از هر طرف به سمتِ کشتی های پر شده از آذوقه می دویدند.

10. ساخت پایگاه روی سطحِ ماه دور از دسترس نیست

ماسی می گوید: اگرچه قرن ها با ایده فرستادنِ جمعیت زیاد روی کره ماه برای زندگی فاصله داریم، اما احتمال دارد که خیلی زود پایگاه های علمی، شبیه به ایستگاه های تحقیقاتی قطبی روی سطح ماه ساخته شوند. ناسا امیدوار است که فضانوردان را تا اواخر دهه 2020 به ماه برگرداند. ماسی می گوید: دانشمندانِ سیاره شناسی باور دارند که چنین پایگاهی می تواند مزیت های زیادی داشته باشد؛ از ارتقاء تحقیقات درباره مواد آلی سطح ماه گرفته تا ساخت تلسکوپ های رادیویی که سپری در برابر زمین خواهند بود تا بتوان سیگنال های فرازمینی را بهتر شنید. بزرگی سطح ماه به اندازه دو قاره آفریقا و اروپاست، بنابراین ما فعلاً در شروع راه اکتشاف آن هستیم.