چگونه خواب نامنظم می تواند خطر بیماری های قلبی را افزایش دهد؟ - پزشکی مدرن

چرا خواب منظم برای سلامت حیاتی است؟

خواب کافی همواره به عنوان یکی از ارکان اصلی سلامت عمومی شناخته شده است. مطالعات پیشین ارتباط میان کمبود خواب و افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، چاقی، فشار خون بالا، و حتی مسائل شناختی و زوال عقل را اثبات نموده اند. اما این تحقیق تازه به جنبه ای متفاوت از خواب پرداخته است: منظم بودن الگوی خواب.

پژوهشگران دریافته اند که نه تنها مدت زمان خواب، بلکه تغییرات در زمان خوابیدن و بیدار شدن نیز می تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت قلب داشته باشد. به طور خاص، خواب نامنظم، حتی اگر اندازه خواب کافی باشد، خطر بیماری های قلبی-عروقی را افزایش می دهد.

جزئیات پژوهش: آنالیز داده های هزاران نفر

این تحقیق بر اساس داده های جمع آوری شده از مطالعه بیوبانک انگلستان (UK Biobank) اجرا شده است. در این مطالعه 72,269 نفر در سنین 40 تا 79 سال که سابقه بیماری قلبی-عروقی نداشتند، شرکت داشتند. پژوهشگران برای ثبت دقیق اطلاعات خواب، از دستگاه های ردیاب فعالیت (Activity Trackers) استفاده کردند که اطلاعات زیر را برای هفت روز متوالی ثبت می کرد:

• زمان دقیق خوابیدن و بیدار شدن.
• مدت زمان خواب در شب.
• تعداد دفعات بیدار شدن در طول شب.

این داده ها برای محاسبه شاخصی به نام شاخص منظم بودن خواب (Sleep Regularity Index یا SRI) استفاده شد. نمره این شاخص بین 0 تا 100 متغیر بود.

• نمره بالاتر از 87 نشان دهنده خواب منظم.
• نمره پایین تر از 72 نشان دهنده خواب نامنظم.
• افرادی که نمره آن ها بین این دو عدد بود، به عنوان افرادی با خواب نسبتاً نامنظم طبقه بندی شدند.

پس از طبقه بندی شرکت نمایندگان، شرایط سلامت آن ها به مدت هشت سال برای آنالیز بروز بیماری های قلبی-عروقی نظیر سکته، حمله قلبی و مرگ ناشی از مسائل قلبی، پیگیری شد.

خطرات خواب نامنظم: یافته های کلیدی

تحلیل نتایج این پژوهش نشان داد:

1. افزایش 26 درصدی خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی در افرادی که خواب نامنظم داشتند.
2. افرادی با خواب نسبتاً نامنظم نیز 8 درصد افزایش خطر تجربه کردند.
3. این خطر حتی برای افرادی که اندازه خوابشان به توصیه های عمومی (7 تا 9 ساعت) نزدیک بود، اما الگوی خوابشان نامنظم بود، وجود داشت.

چرا خواب نامنظم بر سلامت قلب تأثیر می گذارد؟

خواب منظم نقش کلیدی در تنظیم عملکرد بدن دارد. تغییر در زمان خوابیدن و بیدار شدن می تواند باعث اختلال در ریتم شبانه روزی (Circadian Rhythm) گردد. این ریتم زیستی مسئول تنظیم بسیاری از عملنمودهای بدن است، از جمله:

• کنترل فشار خون: تغییر در الگوی خواب می تواند باعث افزایش فشار خون گردد، که خود عامل مهمی در بیماری های قلبی است.
• تنظیم متابولیسم: خواب نامنظم می تواند منجر به مقاومت به انسولین و افزایش خطر دیابت نوع 2 گردد، که با بیماری های قلبی مرتبط است.
• مدیریت استرس و التهاب: اختلالات خواب با افزایش سطح هورمون استرس (کورتیزول) و التهاب در بدن مرتبط است، که هر دو می توانند خطر بیماری های قلبی را افزایش دهند.

عوامل مؤثر در این پژوهش

برای اطمینان از صحت نتایج، پژوهشگران عوامل دیگری که می توانستند بر سلامت قلب تأثیر بگذارند را نیز در نظر گرفتند، از جمله:

• مصرف دخانیات و الکل.
• شیفت های کاری.
• مسائل سلامت روان.
• مصرف دارو و کافئین.

حتی با در نظر گرفتن این عوامل، رابطه میان خواب نامنظم و افزایش خطر بیماری های قلبی-عروقی همچنان ثابت ماند.

خواب کافی به تنهایی کافی نیست

یکی از یافته های قابل توجه این تحقیق آن است که حتی افرادی که به اندازه توصیه شده (7 تا 9 ساعت برای بزرگسالان) می خوابند، اما خوابشان نامنظم است، همچنان در معرض افزایش خطر بیماری های قلبی قرار دارند. این یافته نشان می دهد که فقط خوابیدن کافی نیست، بلکه نظم در الگوی خواب نقشی کلیدی در حفظ سلامت ایفا می نماید.

اهمیت بهداشت خواب در سلامت عمومی

پژوهشگران توصیه می نمایند که نظم خواب باید به بخشی از راهنماهای بهداشتی عمومی و توصیه های پزشکی تبدیل گردد. بعلاوه مداخلات و روش هایی که بتوانند به افراد یاری نمایند خواب منظمی داشته باشند، ممکن است به کاهش خطر بیماری های قلبی و سایر مسائل مرتبط یاری کند.

چگونه می توان خواب منظمی داشت؟

برای بهبود نظم خواب، می توانید راهکارهای زیر را دنبال کنید:

1. هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و صبح در ساعت معینی بیدار شوید، حتی در روزهای تعطیل.
2. از مصرف نوشیدنی های کافئین دار در ساعات پایانی روز اجتناب کنید.
3. محیط خواب خود را آرام و تاریک نگه دارید.
4. فعالیت های آرام بخش مانند مطالعه یا مدیتیشن را قبل از خواب انجام دهید.